Biophilia: Giải pháp thiết kế kết hợp kiến trúc với thiên nhiên

Phần lớn con người dành 80 – 90% thời gian ở nhà, hoặc từ nhà đến nơi làm việc. Vì vậy, ngôi nhà chính là nơi để nghỉ ngơi, thư giãn hoàn toàn và được chữa lành về thân – tâm – trí. Giải pháp thiết kế Biophilia là một trong những cách giúp thúc đẩy sức khỏe và cảm giác thoải mái, hạnh phúc của con người. Nó có thể áp dụng cho nhà hoặc cả không gian làm việc. 

Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra lợi ích của việc tích hợp thiên nhiên vào nơi làm việc. Giải pháp Biophilia kết hợp các yếu tố thiết lập mối quan hệ chặt chẽ giữa tự nhiên, sinh học con người và tòa nhà/ngôi nhà về mặt vật lý, trực quan và cảm xúc. Điều này bao gồm việc sử dụng các vật liệu tự nhiên, kết hợp cây xanh, ánh sáng tự nhiên và nhường chỗ cho thông gió tự nhiên…

Việc áp dụng thành công các nguyên tắc thiết kế Biophilic kích thích nhiều lợi ích về thể chất, tinh thần và hành vi. 

• Lợi ích về thể chất: cải thiện thể lực, hạ huyết áp và ít triệu chứng bệnh tật hơn
• Lợi ích tinh thần: Động lực, năng suất, sáng tạo và giảm căng thẳng, lo lắng 
• Hành vi, nhận thức: Cải thiện kỹ năng đối phó, tăng cường khả năng chú ý và tương tác xã hội. 

Các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, kiến trúc sư và nhà thiết kế đã cùng khám phá cách tận dụng tự nhiên tác động nhiều nhất đến mối quan hệ của con người với môi trường xây dựng. Các nguyên tắc thiết kế biophilic tất cả đều xác định mối liên hệ về thể chất, thị giác và cảm xúc với thế giới tự nhiên. 

Tuy nhiên, khuôn khổ này vượt ra ngoài vật liệu, ánh sáng và thông gió, tất cả đều là những yếu tố đóng góp đáng kể cho không gian sinh học. 

Dưới đây là những cách các kiến trúc sư ưu tiên sức khỏe con người, kết nối con người với thiên nhiên. 

• Lựa chọn vật liệu 

Do các cuộc khủng hoảng môi trường và sự tập trung cao độ, các kiến trúc sư đã sử dụng kiến trúc có ý thức về môi trường với mục đích tạo ra sự thay đổi trong thực tiễn. Trong hành nghìn thập kỷ, Trái đất và các nguồn tài nguyên của nó đã được sử dụng để xây dựng các công trình kiến trúc vĩ đại đã vượt qua thử thách của thời gian. Nhưng chính những nghiên cứu vật liệu gần đây đã chứng minh rằng việc sử dụng những vật liệu như vậy cũng tạo ra những phản ứng tích cực về nhận thức và sinh lý. 

Cùng với đó, các kiến trúc sư quay lại nghiên cứu và lựa chọn các vật liệu địa phương để ứng dụng trong công trình. Từ đó mang lại cảm giác thân thuộc, gần gũi, tiết kiệm chi phí và thúc đẩy kiến trúc hướng tới sự bền vững. 

• Thiên nhiên trong không gian 

Một trong những cách phổ biến và nổi bật nhất mà các kiến trúc sư đã đưa yếu tố sinh học trong thiết kế nội thất vào công trình đó chính là thông qua cây xanh, nước và lửa. 

Lợi ích của việc trồng cây xanh hoặc kết hợp trồng cây trong nội thất là vô tận. Tuy nhiên, về mặt thiết kế biophilic, thực vật không được lựa chọn một cách tùy tiện mà cần phải cân nhắc dựa trên khí hậu, đặc điểm địa lý và sự sẵn có để đảm bảo nội thất thực sự là một với môi trường xung quanh. 

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, việc nghe, nhìn hoặc chạm vào nước giúp giảm căng thẳng, tăng sự yên tĩnh, tập trung và làm giảm nhịp tim. Vì thế, các kiến trúc sư thường lắp đặt thêm bể cá, tường nước, ao thu nhỏ, đài phun nước hay suối mini trong nhà. 

• Ánh sáng

Ngày nay, đặc biệt là sau những thay đổi gần đây, con người dành nhiều thời gian hơn ở trong phòng. Nơi được chiếu sáng bằng sự kết hợp giữa ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy nhiên, tất cả các khả năng thiết kế và tính linh hoạt mà ánh sáng nhân tạo mang lại vẫn chưa thể thay thế được ánh sáng tự nhiên. 

Nhịp sinh học của con người hay chu kỳ sinh học 24h chủ yếu chịu ảnh hưởng của việc tiếp nhận ánh sáng, sau đó là nhiệt độ và các kích thích khác. Tiếp xúc nhiều với ánh sáng nhân tạo, đặc biệt là ban đêm sẽ làm thay đổi đồng hồ sinh học của cơ thể và ảnh hưởng đến năng suất và kích thích sự thèm ăn. 

Do đó, các KTS ưu tiên ánh sáng tự nhiên và đảm bảo rằng các đặc tính của ánh sáng nhân tạo gần giống với nó. Các đặc điểm sinh học của ánh sáng cũng bao gồm các biến số của ánh sáng và bóng tối, cường độ và cách chúng bổ sung cho nhau trong một không gian ảnh hưởng đến sự thoải mái về thị giác của người dùng. 

• Luồng không khí 

Lý tưởng nhất là chất lượng không khí tổng thể sẽ mang lại sự thoải mái và sức sống. Đồng thời cung cấp cho người dùng khả năng điều chỉnh các điều kiện nhiệt, dù là thủ công hay tự động dựa trên nhu cầu và sở thích của người sử dụng. 

• Tiếp cận trực quan và vật lý với thiên nhiên

Để tiếp tục thiết lập mối liên hệ với thiên nhiên, các kiến trúc sư đã xây dựng các dự án có nội thất kết nối với với cảnh quan xung quanh cả về mặt vật lý và thị giác. Ranh giới mờ nhạt giữa kiến trúc và địa điểm mà nó tọa lạc đã hạn chế ấn tượng về nhân tạo và thúc đẩy cảm giác cởi mở và tự do, cho phép kiến trúc và thiên nhiên hòa làm một.

• Mô phỏng sinh học và các hình dạng hữu cơ

Cùng với sự can thiệp của tự nhiên và vật liệu xây dựng, các hình thức và kết cấu hữu cơ/biến hình sinh học cũng đóng vai trò là những tham chiếu mạnh mẽ đến các mẫu được tìm thấy trong tự nhiên. 

Và vì con người có tâm lý thích các đồ vật có hình cong hơn vì nó mang lại cảm giác tươi mới, an toàn nên đã được ứng dụng trong đồ nội thất, ánh sáng, vải dệt, vách ngăn và họa tiết trên tường. 

• Tổ chức và bố cục không gian 

Về kiến trúc nội thất, biophilia áp dụng các mô hình không gian được tìm thấy trong tự nhiên và diễn giải chúng như cấu trúc của một không gian nội thất. Mục đích là ưu tiên sức khỏe của người dùng, đặc biệt nếu đó là một nơi xa lạ.