Vật liệu làm mờ trong kiến trúc

Về bản chất, độ trong mờ là một đặc tính quang học cho phép toàn bộ hoặc một phần ánh sáng truyền qua vật liệu mà không mang lại cái nhìn rõ ràng về các vật thể phía sau. Mặc dù có vẻ đơn giản nhưng tính chất này lại là một giải pháp thú vị trong lĩnh vực kiến trúc, tạo ra những thiết kế hấp dẫn, đặc biệt, tận dụng được ánh sáng mà không cản trở tầm nhìn. Vì vậy, vật liệu làm mờ trong kiến trúc ngày càng được quan tâm và ứng dụng rộng rãi. 

Khả năng xuyên sáng qua lớp vật liệu có thể là từ bản thân vật liệu, hoặc cách cấu trúc (đan/ đục lỗ …) để tạo độ rỗng xuyên sáng.
Theo truyền thống phổ biến, kính là vật liệu tượng trưng gắn liền với sự trong suốt, thường được sử dụng làm cửa sổ, cửa ra vào, vách ngăn.
Tuy nhiên, trước những tiến bộ của công nghệ trong sản xuất đã cho ra đời những vật liệu cải tiến. Từ đó mở rộng đáng kể đặc tính trong nội thất và ngoại thất.
Có hiều loại vật liệu xuyên sáng ứng dụng làm mờ hiện nay ngoài Kính như: Nhựa, sợi thuỷ tinh, tấm Poly, vải, Mika, mành gỗ, Lưới…
Tuỳ vào ý đồ thiết kế và hiệu ứng vật liệu chất cảm để người thiết kế sử dụng phương pháp làm mờ phù hợp.

Dù được làm từ vải, nhựa hay các vật liệu khác, vật liệu làm mờ đã thể hiện được những đặc điểm cụ thể khiến chúng trở lên khác biệt, từ đó góp phần tạo nên nét thẩm mỹ đặc biệt. Hơn nữa trong một số trường hợp nhất định, vật liệu làm mờ còn mang lại lợi ích cho việc kiểm soát ánh sáng và nhiệt độ bên trong. Dưới đây là những loại vật liệu làm mờ được ứng dụng phổ biến nhất. 

Vải | vật liệu dệt xuyên sáng.

Vải được đánh giá cao bởi vẻ ngoài tinh tế. Mặc dù vải không thể đóng vai trò là bộ phận chịu tải nhưng tính linh hoạt được thể hiện thông qua lực căng. Việc kết hợp vật liệu này với hệ thống trụ hoặc cáp thực hiện chức năng kết cấu sẽ tận dụng được tính linh hoạt, cho phép tạo ra các hình dạng cong hoặc phẳng khổ lớn. Đây là một cách tiếp cận khá đặc biệt so với hệ thống xây dựng cứng nhắc, tạo nên tính thẩm mỹ và chức năng mới. 

Trong không gian ngoài trời, vải thường được sử dụng cho mặt tiền và mái nhà nhờ tính dễ vận chuyển và nhẹ. Ngoài ra, nó còn có khả năng chống nắng hiệu quả. Đối với nội thất, vải có thể được ứng dụng làm vách ngăn, mang lại sự riêng tư thông qua các vách ngăn cản trở một phần tầm nhìn. Sự kết hợp giữa vải và ánh sáng nội thất tạo nên một hiệu ứng vô cùng đặc biệt giống như một chiếc đèn lồng nổi bật. 

Gạch kính

Bắt đầu ra mắt vào đầu thế kỷ XX, gạch kính đã trải qua những bước chuyển mình theo thời gian. Gạch kính bao gồm 2 lớp kính được kết nối với nhau, tạo ra một không gian rỗng ở trung tâm. Điều này giúp loại vật liệu làm mờ có khả năng cách nhiệt và cách âm tốt. 

Ngoài ra, một trong những ưu điểm nổi bật khi sử dụng gạch kính làm vách ngăn đó là cho phép tạo ra bề mặt mờ có độ dày lớn hơn so với một tấm kính. Loại vật liệu này có nhiều kích thước và module nên có thể ứng dụng linh hoạt trong nội – ngoại thất. 

Bên cạnh đó, gạch kính không yêu cầu xử lý đặc biệt hoặc hoàn thiện cuối cùng, đơn giản hóa việc sử dụng và bảo trì. Vì thế, nó thường được sử dụng cho mặt tiền, đặc biệt là trong các dự án nhà ở. 

Lưới kim loại | vật liệu làm mờ độc đáo.

Tương tự như vải, lưới kim loại là giải pháp thay thế thoáng khí cho các sản phẩm dẫn xuất từ thủy tinh. Ưu điểm đáng chú ý của loại vật liệu làm mờ này là dễ uốn, cho phép thích ứng liền mạch với các hình dạng phức tạp. Các mắt lưới cho phép ánh sáng đi qua các khoảng trống được tạo ra giữa các liên kết, tạo ra hiệu ứng giống như tấm màn che. 

Với không gian bên ngoài, những mắt lưới này có thể kết hợp với các hệ thống xây dựng khác để tạo thành mặt tiền thông gió. Trong khi ở nội thất, lưới kim loại có thể làm vách ngăn và các chi tiết trang trí treo. Trong cả hai khu vực, đặc tính kim loại của vật liệu tạo hiệu ứng đặc biệt tùy thuộc vào tỷ lệ ánh sáng và sự kết hợp sắc thái của các mắt xích được sử dụng. 

Nhựa (Tấm Poly xuyên sáng). 

Nhựa được biết đến vì độ trong suốt và độ bền. Đối với vật liệu làm mờ này, nhựa nhiệt dẻo, chẳng hạn như polycarbonate nổi bật vì nhẹ và dễ tạo hình nhiệt như độ bền cao so với hệ thống thủy tinh. 

Nhựa ứng dụng đa dạng ở mặt tiền, mái nhà và vách ngăn. Trong trường hợp có thể xử lý polycarbonate dưới dạng chất thải đúng cách có thể tái chế nó thành một loại vật liệu mới mà không gây ảnh hưởng tới môi trường. 

Đá

Mặc dù nghe có vẻ mâu thuẫn khi đá thường có đặc tính rắn chắn, tuy nhiên có một số loại đá cẩm thạch có đặc tính mờ khi tương tác với ánh sáng. Vật liệu cho phép ánh sáng tỏa ra vào ban ngày trên mặt tiền và phát sáng từ bên trong vào ban đêm. Hơn nữa, đá còn có khả năng chống chịu và chi phí bảo trì thấp. 

Về mặt thẩm mỹ, những đường gân của đá trở thành những yếu tố mạnh mẽ, tạo nên những hoa văn bổ sung thêm kết cấu cho kiến trúc. Điều này làm cho đá trở thành một lựa chọn hấp dẫn.

Bằng cách tổ chức /tạo ra khoảng xuyên sáng với vật liệu không xuyên sáng như: đục lỗ, đan… chúng ta cũng tạo ra các mớp có khả năng xuyên sáng.
Một số loại vật liệu tấm đan sợi từ tre/ gỗ (tấm mành). Các tấm kim loại đục lỗ… cũng đang được ứng dụng như vật liệu làm mờ độc đáo.

Lời kết.

Không chỉ làm mờ kiến trúc mà còn được ứng dụng để tạo khoảng không gian đệm, ngăn chia không gian chức năng một cách nhẹ nhàng.
Làm giảm / thay đổi nhiệt độ giữa các khu vực sử dụng…

So với các vật liệu rắn và đặc như bê tông hoặc gỗ tấm, vật liệu làm mờ tạo ra bầu không khí đặc biệt cho không gian, tăng tính thẩm mỹ và kích thích khả năng sáng tạo.
Bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho ánh sáng và tầm nhìn, những loại vật liệu trên không chỉ mang đến một chiều hướng mới về sự riêng tư mà còn giúp hiểu được sự tương tác giữa các không gian ngăn cách, giữa bên trong và bên ngoài, giữa con người và bối cảnh xung quanh.